ماشين‌آلات صنعتي و راهسازي

مقدمه

در ماشين‌آلات راهسازي، معدني، صنعتي و سيستم‌هاي هيدروليك و پنوماتيك، جلوگيري از نشتي سيالات تحت فشار اهميت بسيار زيادي دارد. براي اين منظور از قطعات آب‌بندي گوناگوني استفاده مي‌شود كه يكي از مهم‌ترين آن‌ها سيل كروپ است. اين قطعه در بخش‌هاي متحرك و در محل عبور شافت‌ها و پيستون‌ها مورد استفاده قرار مي‌گيرد و نقش مهمي در ايمني، دوام و عملكرد صحيح سيستم دارد.

تعريف سيل كروپ

سيل كروپ (Seal Group) به مجموعه قطعات آب‌بندي گفته مي‌شود كه به شكل تركيبي در كنار هم قرار مي‌گيرند و در سيلندرها و سيستم‌هاي هيدروليك و پنوماتيك، از نشت روغن يا ساير سيالات جلوگيري مي‌كنند. اين مجموعه معمولاً از چندين قطعه شامل رينگ‌هاي آب‌بندي، اورينگ، بكاپ رينگ و گردگير تشكيل شده است.

اجزاي اصلي سيل كروپ

يك سيل كروپ بسته به نوع كاربرد و فشار كاري مي‌تواند شامل اجزاي زير باشد:

• اورينگ (O-Ring): براي آب‌بندي فشارهاي متوسط

• بكاپ رينگ (Back-up Ring): جهت جلوگيري از لهيدگي اورينگ در فشارهاي بالا

• رينگ‌هاي آب‌بندي: كه در تماس با شافت يا پيستون قرار مي‌گيرند

• گردگير (Dust Seal): جلوگيري از ورود گرد و غبار و آلودگي

• گايد رينگ (Guide Ring): براي جلوگيري از تماس فلز با فلز و هدايت شافت

انواع سيل كروپ

سيل كروپ‌ها در شكل و تركيب اجزا متناسب با نوع ماشين و كاربرد، به چند دسته كلي تقسيم مي‌شوند:

۱. سيل كروپ پيستوني

در سيلندرهاي هيدروليك و پنوماتيك كه پيستون درون سيلندر حركت مي‌كند، از اين نوع استفاده مي‌شود.

۲. سيل كروپ شافتي

در محورهاي دوار يا رفت و برگشتي، مانند شافت پمپ و جك هيدروليك كاربرد دارد.

۳. سيل كروپ دوبل

در مواردي كه فشار كاري بسيار بالا يا احتمال نشتي مضاعف وجود دارد، به‌صورت دو رديفه يا تركيبي از دو آب‌بند نصب مي‌شود.

جنس سيل كروپ

انتخاب جنس سيل كروپ به فشار كاري، دماي محيط، نوع سيال و شرايط كاري بستگي دارد. عمده مواد مورد استفاده عبارتند از:

• لاستيك نيتريل (NBR)

• پلي‌اورتان (PU)

• تفلون (PTFE)

• وايتون (Viton)

• لاستيك سيليكون
  در برخي موارد، جنس قطعات سخت مانند بكاپ رينگ از پلي‌آميد يا برنز نيز استفاده مي‌شود.

كاربردهاي سيل كروپ

سيل كروپ در صنايع مختلف و در ماشين‌آلات گوناگون به كار مي‌رود، از جمله:

• جك‌هاي هيدروليك بولدوزر، لودر، بيل مكانيكي

• پمپ‌هاي هيدروليك

• سيلندرهاي پنوماتيك

• ماشين‌آلات معدني

• دستگاه‌هاي صنعتي

• جرثقيل‌ها

• سيستم‌هاي ترمز صنعتي

اهميت و مزايا

• جلوگيري از نشتي روغن و سيالات

• افزايش عمر مفيد قطعات و ماشين‌آلات

• كاهش استهلاك و هزينه‌هاي تعميرات

• ارتقاء ايمني سيستم‌هاي تحت فشار

• حفظ قدرت و دقت عملكرد سيستم‌هاي هيدروليك

علائم خرابي سيل كروپ

• نشتي روغن از محل شافت يا پيستون

• افت فشار در سيستم

• ورود گرد و غبار به داخل سيلندر

• آسيب‌ديدگي ظاهري در آب‌بندها

• كاهش قدرت و عملكرد جك‌ها

نكات نگهداري

• بازديد دوره‌اي از وضعيت سيل‌ها

• استفاده از سيل كروپ استاندارد و مناسب هر كاربرد

• جلوگيري از ورود آلودگي و گردوغبار

• نصب اصولي و دقيق بدون آسيب به لبه‌هاي آب‌بند

• روانكاري مناسب در هنگام نصب

نتيجه‌گيري

سيل كروپ يكي از قطعات كليدي در ماشين‌آلات راهسازي، معدني و صنعتي است كه نقش مهمي در آب‌بندي سيستم‌هاي تحت فشار دارد. استفاده از سيل كروپ‌هاي استاندارد، متناسب با نوع ماشين و شرايط كاري، ضمن افزايش عمر ماشين‌آلات، موجب كاهش هزينه‌هاي تعميرات و افزايش بهره‌وري پروژه‌هاي صنعتي و عمراني مي‌شود. آشنايي مهندسان، مسئولان فني و اپراتورها با عملكرد و اصول نگهداري اين قطعه، براي جلوگيري از توقفات ناخواسته و افزايش ايمني الزامي است.